بانکداری الکترونیک چه مشکلاتی دارد؟

امنیت ملی ومسایل امنیتی از دیگر مشکلات موجود در بانکداری الکترونیک است. قانون تجارت الکترونیک تعیین کرده وزارت اطلاعات، قوه قضائیه و سازمان برنامه و بودجه برای برطرف کردن موانع امنیتی درگیر شوند ولی هنوز کمیته‌ای برای پیگیری این مسائل شکل نگرفته است. ما باید ارگانی مشترک از وزارت اطلاعات، قوه قضائیه و شبکه بانکی تشکیل دهیم تا با پیگیری آنها الگوریتم‌های حفاظتی و روش‌های موجود امنیتی به وجود آید. آشنا نبودن مردم با مسائل رمز از دیگر مشکلات بانکداری الکترونیک در ایران است. اگر همه این مشکلات را جمع‌بندی کنیم متوجه می‌شویم که بانکداری الکترونیک با مشکلات زیرساختی جدی روبه‌رو است. در نظام بانکی کاغذ خیلی باارزش است و سیستم‌های بانکی ما خیلی به آن متکی هستند و تغییر برای آن خیلی مشکل است.

از دیگر مشکلات ما آداب و رسوم مردم ماست، در ایام عید مردم دوست دارند به همه پول نقد عیدی دهند و این نشان‌دهنده آن است که مردم ایران تمایل زیادی به cash دارند و به پول الکترونیکی تمایل چندانی ندارند. آخرین مشکل ما خودسانسوری است، ایرانی‌ها خیلی تمایل ندارند مسائل اقتصادی خود را فاش کنند آن هم به دلیل مالیات است در دنیای الکترونیکی همه چیز ثبت و ضبط می‌شود و مردم ما زیاد از این واقعه راضی نیستند به همین خاطر تمایلی به بانکداری و پول الکترونیک ندارند. اگر بخواهیم این کار را به سرانجام برسانیم به یک عزم ملی و قانون نیاز داریم. هر وقت به یک تعامل و عزم ملی برای به کارگیری بانکداری الکترونیک رسیدیم، 10 سال بعد می‌توانیم شاهد این مقوله در کشور باشیم. 2 سال است که طرح شتاب راه‌اندازی شده و در حال حاضر نیز تمام بانک‌های کشور به شتاب متصل هستند، کل عملیات شتاب در سال 83، 100 میلیارد تومان است، تولید ناخالص کشور را 135 میلیارد دلار برای سال 83 برآورد می‌کنند. 100 میلیارد تومان تقریبا می‌شود 100 میلیون دلار و این نشان می‌دهد عملیات شتاب از 1/0 درصد هم کمتر است، کل فضای بانکداری الکترونیک کشور یک درصد تولید ناخالص کشور آیا به نظر شما با توجه به سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته این رقم قابل قبول است؟ متاسفانه بانکداری الکترونیک به همان دلایلی که در بالا ذکر شد مورد توجه مردم کشور ما قرار نگرفته است. مشکل دیگری که در ایران داریم، تحریم اقتصادی است، بعضی از تجهیزات اعتباری و بانکداری الکترونیک تحت گرو آمریکاست و چون ما در تحریم هستیم، نمی‌توانیم بانکداری الکترونیک و اینترنتی راه‌اندازی کنیم.

• مسائل مهمی در بانکداری الکترونیک مطرح است، زیرساخت‌های مخابراتی، سخت‌افزار و نرم‌افزار از آن جمله است اخیرا بسیاری از کارشناسان راه‌اندازی بانکداری الکترونیک را در گرو بیمه پرداخت‌های الکترونیک می‌دانند، نظر شما در این زمینه چیست؟ مشکلات زیرساختی بی‌شماری داریم، بخشی از آن زیرساخت‌های مخابرات است. در حال حاضر در بانک‌ها خط دیتا نداریم، ما در کشور 16 هزار شعبه بانکی داریم و به 16 هزار پورت دیتا نیاز داریم. ولی متاسفانه تاکنون نیازمان برطرف نشده است. در مورد سخت افزار و نرم افزارها هم چون در تحریم هستیم نمی‎توانیم بسیاری از سخت افزارها و نرم افزارها را داشته باشیم. زمانی که پروژه‎ای در کشور راه‎اندازی نمی‎شود همه به دنبال مقصر می‎گردند، جدیدا بهترین مقصری که وجود ندارد بیمه شناخته شده است و کارشناسان می‎گویند اگر بیمه پرداخت الکترونیکی داشته باشیم مشکلات حل می‎شود در حالی که اصلا این چنین نیست، برای به وجود آمدن بیمه باید ببینیم چند نفر ممکن است از طریق سیستم بانکداری الکترونیکی کلاهبرداری کنند. زمانی که قدرت شناسایی افراد را در نظام اینترنتی نداریم پس نمی‎توانیم ریسک را پیش‎بینی کنیم در نتیجه نمی‎توانیم بیمه را به کار گیریم. اما بیمه سرمایه‎گذاری‎های خود را در این زمینه شروع کرده ولی باز هم بانکداری الکترونیک نخواهیم داشت چون تمام مشکلات باید حل شود. بیمه در بانکداری الکترونیک لازم است ولی شرط کافی و لازم نیست.
• اخیرا برای فرهنگ‌سازی، بعضی از ادارات دولتی یا سازمان بازنشستگان، حقوق بگیران خود را برای دریافت حقوق ملزم به داشتن کارت کرده است با توجه به کمبود ATM ها و نزدیکی به روزهای پایانی سال آیا این عمل می‎تواند برنامه‎ای موفق برای فرهنگ سازی باشد یا خیر؟ در دنیای بانکداری الکترونیکی یک سوال مطرح است با این عنوان که شما پول را برای چه کاری می‎خواهید؟ قطعا پاسخ این سوال این است که پول برای خرید کردن است. اگر مردم از کارت‎های اعتباری خود فقط توسط ATM ها استفاده نکنند و مایحتاج خود را از طریق فروشگاه های مجهز به دستگاه‎های POS تهیه کنند مشکل صف‎های ATM حل می‎شود ولی متاسفانه این موضوع برای ما پذیرفته نیست، بانکداری الکترونیک در کشور ما به ATM تبدیل شده است. مردم صف می‎ایستند و پول خود را توسط ATM از بانک خارج می‎کنند بعد خرید می‎کنند و پول خود را به مغازه دار می‎دهند، مغازه‌دار نیز همان پول را پس از صرف زمان به حسابش در بانک می‎ریزد در حالی که اگر از دستگاه‎های POS استفاده شود در زمان صرفه‌جویی می‎شود و دیگر نیاز به اتلاف وقت برای گرفتن یا واریز کردن پول نخواهد بود. بانکداری الکترونیک می‎خواهد این چرخه را حذف کند. یکی دیگر از مشکلات ما آداب و رسوم مردم ماست، در ایام عید مردم دوست دارند به همه پول نقد عیدی دهند و این نشان‌دهنده آن است که مردم ایران تمایل زیادی به cash دارند و به پول الکترونیکی تمایل چندانی ندارند.