پورتال اپن‌سورسی غیراپن‌سورسی!
این روزها همه عادت کرده‌اند تا اصطلاح اپن‌سورس به گوششان می‌خورد، فوراً یاد پلتفرم لینوکس و نرم‌افزارهای غیر مایکروسافتی می‌افتند. به همین خاطر این‌بار می‌خواهم دو نرم‌افزار مشابه و پرطرفدار را به شما معرفی کنم که یکی اپن‌سورس است، ولی اپن سورسی نیست و دومی اپن‌سورسی است، ولی آزاد نیست! این دو همان نرم‌افزارهای پورتال‌سازی مشهور DotNetNuke
این روزها همه عادت کرده‌اند تا اصطلاح اپن‌سورس به گوششان می‌خورد، فوراً یاد پلتفرم لینوکس و نرم‌افزارهای غیر مایکروسافتی می‌افتند. به همین خاطر این‌بار می‌خواهم دو نرم‌افزار مشابه و پرطرفدار را به شما معرفی کنم که یکی اپن‌سورس است، ولی اپن سورسی نیست و دومی اپن‌سورسی است، ولی آزاد نیست! این دو همان نرم‌افزارهای پورتال‌سازی مشهور DotNetNuke و PHP- Nuke هستند.
? آخرین خبرها
نسخه‌های ?/? و ?/? نرم‌افزار اپن‌سورس DotNetNuke تقریباً اوایل مردادماه منتشر شدند. این نرم‌افزار تحت وب مخصوص ساسخت پورتالهای آنلاین است و از فناوری ASP.NET استفاده می‌کند. هر دو نسخه دربرگیرنده جدیدترین تغییرات و قابلیت‌های این نرم‌افزار هستند، ولی نسخه ?/? مخصوص اجرا روی پلتفرم دات نت ?/? و نسخه ?/? مخصوص اجرا روی پلتفرم دات نت ? عرضه شده است. دات‌نت نیوک یکی از رقبای PHP- Nuke در بازار اینترنت است که نامی مشابه همین محصول دارد و تلاشی است برای پیاده‌سازی سیستم قدرتمند PHP- Nuke روی پلتفرم دات‌نت مایکروسافت PHP- Nuke. در ایران نیز طرفداران فراوانی دارد. اینترفیس این نرم‌افزار که از جنس صفحات وب است، توسط برخی برنامه‌نویسان و طراحان ایرانی هم‌اکنون فارسی شده و برخی از فعال‌ترین و بهترین پورتالهای ایرانی روی همین سیستم بنا شده‌اند.
? PHP- Nuke
این برنامه را می‌توانید هم یک پورتال و هم یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) بنامید. هدف اصلی از طراحی و توسعه این نرم‌افزار، فراهم ساختن یک سیستم تحت وب است که تمام اجزای آن به صورت کاملاً پویا و خودکار قابل مدیریت باشد. از این سیستم می‌توان برای به گردش درآوردن اخبار، مقالات و نظرات کاربران درباره موضوعات مختلف استفاده کرد. به همین دلیل پورتال PHP- Nuke در میان کسانی که مایلند یک یا چند انجمن آنلاین برای دنبال کردن مباحثات مختلف داشته باشند، از محبوبیت زیادی برخوردار است.
برنامه PHP- Nuke از زبان و فناوری PHP استفاده می‌کند و روی وب سرور آپاچی اجرا می‌شود. این سیستم می‌تواند بانک اطلاعاتی خود را روی یکی از سیستم‌های MySQL ،PostgreSQL ،Access ،?DB، اوراکل یا SQLite برپا کند.
از قابلیت‌های مهم این سیستم می‌توان به مدیریت تحت وب، زیرسیستم نظرسنجی، آمارگیری‌هایی در سطح متوسط، قابلیت سفارشی‌کردن برخی قسمت‌های اینترفیس توسط کاربر، مدیریت تم گرافیکی سایت به صورت پویا، سیستم دریافت کامنت‌های کاربران و از همه مهم‌تر، قابلیت اضافه و حذف‌کردن ماجول‌های مختلف به پورتال به صورت پویا اشاره کرد. قابلیت اخیر، اهمیت زیادی در ساختار نرم‌افزارهای تحت وبی دارد که به اسم پورتال عرضه می‌شوند.
آخرین نسخه PHP- Nuke، نگارش ?/? است که متأسفانه بر خلاف تصور اولیه بعضی از کاربران یک نرم‌افزار آزاد به سبک دیگر محصولات دنیای اپن سورس نیست. این نسخه البته به قیمت ناچیز ده دلار قابل خریداری است. اگر همین حالا به صفحه نسخه ?/? مراجعه کنید، ضمن سپاسگزاری از کسانی که با خرید این نرم‌افزار به سازنده آن کمک می‌کنند، نوشته شده است: این تنها روشی است که روند توسعه این نرم‌افزار می‌تواند به بقای خود ادامه دهد. با این حال خوشبختانه نسخه‌های قبلی PHP- Nuke به صورت رایگان از سایت سازنده آن (www.phpnuke.org) قابل دریافت هستند.
این یکی از موارد نادری است که دو نرم‌افزار مشابه دارای ماهیتی اپن سورسی هستند، اما آن یکی که برای پلتفرم مایکروسافت طراحی شده هم اپن‌سورس و هم آزاد است، ولی دیگری که برای پلتفرم غیرمایکروسافتی طراحی شده است، در حال حاضر (در مورد آخرین نسخه) چنین نیست.
? DotNetNuke
پورتال دات نت نیوک نیز تمام قابلیت‌های PHP- Nuke را دارد. این نرم‌افزار اصولاً محصول جدیدی نیست و حدود چهار سال از عمر آن می‌گذرد. هم‌اکنون هزاران پورتال کوچک و بزرگ اینترنتی از این سیستم برای برپاکردن سایت خود استفاده کرده‌اند و به گفته مدیر این پروژه، نزدیک به سیصدهزار نفر تاکنون ضمن ثبت‌نام در سایت رسمی این پورتال (www. DotNetNuke.com) آن را دانلود نموده‌اند.
دات نت نیوک روی وب سرور IIS قابل نصب است و از بانک اطلاعاتی SQL Server استفاده می‌کند. البته این به معنی آن نیست که کاربرانی که به عنوان بازدیدکننده از یک سایت مبتنی بر داتنتنیوک استفاده می‌کنند، حتماً ملزم به استفاده از سیستم‌عامل ویندوز یا مرورگر اینترنت اکسپلورر هستند. سایت‌هایی که به وسیله داتنتنیوک برپا می‌شوند، به راحتی توسط مرورگرهای دیگر از جمله فایرفاکس نیز قابل‌مشاهده هستند.
نسخه جدید این پورتال در زمینه مدیریت پروفایل کاربران، مدیریت عضویت کاربران در بخش‌های مختلف سایت و نیز مدیریت فایل‌ها و اسناد تغییرات تازه‌ای پیدا کرده و توانمندتر شده است. یکی دیگر از تحولاتی که در نسخه جدید مشاهده می‌شود، حرکت به سمت استفاده از تکنیک ای‌جکس (AJAX) است.
کاملاً قابل درک است که چرا محصولاتی مانند دات‌نت نیوک و سایر رقبایش بهترین نامزدهای پذیرش ای‌جکس هستند. اگر از نزدیک با اینترفیس‌هایی از نوع ای‌جکس کارکرده باشید یا سعی کنید یک نمونه از این اینترفیس‌ها را بسازید، احتمالاً به دشواربودن ساخت چنین اینترفیس‌هایی (در حال حاضر) پی‌برده‌اید. به همین دلیل، پورتال‌هایی مانند دات‌نت نیوک که از منطق <همه چیز باید پویا باشد؛ حتی اینترفیس> پیروی می‌کنند، کاندیداهای خیلی خوبی برای توسعه و پیاده‌سازی ای‌جکس روی دات نت هستند.
اگر می‌خواهید از دات‌نت نیوک برای برپاکردن پورتال خود استفاده کنید، حتماً قبلاً کنترل کنید که میزبان سایت شما با برخی تنظیمات این نرم‌افزار سازگار باشد. بعضی از میزبان‌هایی که برای نصب PHP- Nuke یا دات‌نت نیوک آماده هستند، این موضوع را در تبلیغات خود بیان می‌کنند. در ضمن نصب و تنظیم بهینه هریک از این نرم‌افزارهای پورتال‌سازی با توجه به نیازهای شما مقداری وقت‌گیر است و به تجربه نیاز دارد. همچنین تغییر دادن پوسته یا ظاهر گرافیکی ماجول‌های سایت نیز یک پروژه طراحی سایت است و ممکن است بسته به مورد، بین یک هفته تا یک ماه زمان ببرد؛ مگر این‌که بخواهید این نرم‌افزارها را دقیقاً با همان پوسته و ظاهر پیش فرضشان نصب نمایید و از آن‌ها استفاده کنید که در این صورت، دست کم اینترفیس فارسی نخواهید داشت.
